قصه پر غصه داوری دربی
طاهر جمشیدزاده – خبرنگار: این روزها پس از قهرمانی آتزوری در یورو۲۰۲۰و حذف ناباورانه ۳ شیرها در ومبلی و قبل از آن قهرمانی آرژانتین در کوپا آمریکا و کنار زدن همتای زردپوش و یاران نیمار و آبی شدن اروپا و آمریکای جنوبی حالا بهتبع آن در بزرگترین دربی قاره کهن در ورزشگاه آزادی یحتمل گمانهزنیها به سمت لاجوردی شدن سپهر ورزش ایران در جام حذفی است ولی این مسأله در ایران شبیه قضیه کیلی در ریاضیات لم پیدا کرده است و شائبهها و حواشی زیادی پیرامون بازی و چیدمان داوری در گوش اهالی ورزش، قاطبه مردم، رسانهها و هواداران پر و پا قرص ۲ تیم پرسپولیس و استقلال صدا میکند چرا که آنها در بحبوحه مصائب اقتصادی و کرونای توأمان به فوتبال زیبا و جذاب تیم خود دلبستهاند تا برای چند صباحی حال آنها را خوش کرده و آنها را پرهیجان و پرانرژی و شاداب نگاه دارد؛گاهی یک بازی پرتحرک، مالکانه، با استایل روبه جلو و فرامین و استراتژی برتر سرمربی یک تیم پرطرفدار بهتنهایی کافی است شادی را در اردوگاه خودیها ریختوپاش کند و این روزها در دو، سه بازی اخیر حامد لک گلر پرسپولیس به پاشنه آشیل سرخپوشان بدل شده است که خروج ناشیانه و اشتباه فاحش او در دقیقه۵۳ برابر آلومینیوم اراک چیزی نمانده بود کار دست سرخهای پایتخت در آزادی بدهد و حالا هواداران پرسپولیس سخت نگران دربی۹۶هستند که حامد لک آنها را به سرنوشت جردن پیکفورد سنگربان ۳ شیرها در ضیافت ضربات جبار پنالتی برابر آتزوریها در آزادی مبتلا نکند و بهحکم تقدیر به گوشه عزلت دچار شود و قهرمانی لیگ بیستم را هم در ادامه دو دستی تقدیم زردپوشان دیار نصف جهان کند؛
قطعا جام برای سرخپوشان با لبخندهای ملیح حمید مطهری و همراهی یحیی گلمحمدی شبیه ارکستر سمفونیک تهران در نتهای پایانی به وقوع میپیوندد تا اشک شوق یک فرمانده شبیه فیلم«وقتی ماه کامل شد» نرگس آبیار به آهنگ تمامنشدنی سرزمین پارس بدل شود و موجهای ناآرام کاسپین و سواحل مکران و خلیج همیشگی فارس تا سپیده دمان این سرزمین اهورایی کلمات را سرخ و رمانتیک در آغوش خود مستور و پنهان سازند و مثل یک تانگو شکوهمندانه برقصند و این است معنای واقعی فوتبال به قول عباس کیارستمی فقید که رونوشت برابر اصل و همسایه دیواربهدیوار زندگی در ایران است.
انتخاب علیرضا فغانی داور بینالمللی فوتبال ایران بهعنوان داور دربی۹۶بین دو رقیب همتای سنتی«سرخابیها»شائبهها و کفه ترازو را به سود تیم آبی پایتخت سنگینتر کرده است تیم استقلال که با ۵۰ امتیاز و در رتبه سوم رنکینگ لیگ بیستم کشور است و عملا دستش از رسیدن به قهرمانی و جام کوتاه مانده است در رؤیای فتح جام حذفی است و این گمانهزنی وقتی پررنگ میشود که شائبه طرفداری عزیزی خادم رییس فدراسیون جدید فوتبال از تیم آبینشین پایتخت بر خاص و عام آشکار گشته است و در سنوات گذشته در هیأت مدیره استقلال حضور داشته است و به دلیل حواشی پررنگتر از متن داوری در لیگ بیستم و بهویژه در نیمفصل دوم عزیزی خادم چندی پیش به رسانهها گفته بود که برای سروسامان دادن به وضعیت داوری از علیرضا فغانی بهعنوان افتخار کشور خواستهاند تا در چند بازی آخر لیگ و جام حذفی از وجودش استفاده کنند و اگر مشکلی نباشد، این اتفاق خواهد افتاد و حالا در آستانه دربی۹۶ شایعات درباره انتخاب داور دربی جام حذفی رنگ واقعیت به خود گرفته است.
در ادامه هم رسانهها از قطعی بودن این انتخاب خبر دادند و کامرانیفر، رییس دپارتمان داوری فدراسیون فوتبال هم اعلام کرده است که فغانی بهترین گزینه است و احتمالا بهزودی خبر انتخاب او بهطور رسمی اعلام میشود. ظاهرا مدیران فدراسیون به دنبال اعتراض پیاپی تیمهای لیگ برتری به قضاوت داوران و البته افت فاحش کیفیت داوری به این نتیجه رسیدهاند که برای دربی از فغانی استفاده کنند هرچند رابطه نهچندان خوب او با فرهاد مجیدی درگذشته و البته اشتباهات او در دو قضاوت آخر خود در دربی به ضرر پرسپولیس باعث شده است در خصوص او هم که عملکرد نسبتا خوبی در لیگ استرالیا داشته، اعتراضهایی از سوی هر ۲ تیم مطرح شود.
قاطبه مردم بر این باور هستند که پاداش باید در برابر شایستگی داده شود. بنابراین باید دید وقتی کسانی نه به خاطر توفیق در کاری بلکه به این خاطر که چه کسی هستند یا به چه گروهی تعلق دارند پاداش بگیرند، چه پیش خواهد آمد؟طبعا واکنش بیشتر مردم و شاید خود شما هم، منفی است. این هسته مرکزی معمای سیاست جبران است. در حالی که سیاست جبران به این منظور ایجاد شده تا تبعیض درباره زنان و اقلیتها را از بین ببرد و نه از آن به روش مهندسی معکوس برای پیشبرد و نیات خاص مدیران و افراد استفاده ابزاری شود. امروزه آن را چیزی بیش از انتخاب و عمل ترجیحی فارغ از شایستگی نمیبینند. این نظر البته ممکن است واقعیت نداشته باشد،اما همین تصور از سیاست جبران مسأله زاست و چندین پیامد زیانآور بر آن مترتب است:۱-نخست سیاست جبران میتواند افراد ذینفع را لکهدار کند و باعث استنباط ناشایستگی آنها شود.اگر شما معتقد باشید که کسی از انتخاب ترجیحی مبتنی بر معیارهای غیر شایستگی بهرهمند شده، در آن صورت قابلیتهای او را«کوچک» میشمارید. در واقع احتمالا شما چنین فرض خواهید کرد که این شخص بدون کمک سیاست جبران هیچوقت انتخاب نمیشد. تحقیقات میدانی و پژوهشهای آزمایشگاهی هم توأمان نشان داده که بین سیاست جبران و استنباط عدم شایستگی رابطه مستقیم وجود دارد.۲-دومین پیامد منفی سیاست جبران مربوط میشود به افراد ذینفع؛که این مسأله علت اصلی«پس زدن»علیه سیاست جبران است.۳-سومین پیامد منفی سیاست جبران اثر بالقوه آن بر افراد ذینفع است. مثلا وقتی تیمی معتقد باشد که به صورت ترجیحی و بر اساس معیارهای بیربط در دربی برندهشده این میتواند اثری ناخوشایند بر خودنگری تیم و بازیکنان داشته باشد. بنابراین، برخلاف تصور سیاست جبران گاهی ممکن است به همان کسانی«سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال» که قصد کمک به او«استقلال»را داشتهاند صدمه بزند.
سیاست جبران فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ تا قبل از هفته بیست و هفتم بر این شاکله استوار شده که هر طوری شده بازی دربی جام حذفی پنجشنبه به سود آبی پوشان پایتخت رقم بخورد تا تیم فرهاد مجیدی که خرمایش بر نخیل مانده و دستش از رسیدن به جام در لیگ بیستم کوتاه مانده در جام حذفی بتواند به رؤیای چندساله خویش برای هواداران جامه عمل بپوشاند و طوری بازیهای چند هفته پایانی و ترکیب داوران را چیدمان کردهاند که آب از آب تکان نخورد؛اما در اینجا بایستی باشگاه پرسپولیس و بهتبع آن کادر فنی که از مربی بادانش و علم روزی نظیر حمید مطهری سود میبرد بهره لازم و کافی را برده و طراحی آنها را با تاکتیک تازه و ترکیبی بر هم بزند و سرمربی تیم را که در بازی مقابل فولاد به دلیل کارتهای زرد مکرر در چند بازی اخیر محروم بود به آرامش و طمأنینه بیشتر در کنار زمین فرا بخواند که چنین استراتژیای به ضرس قاطع به سود همتای رقیب زرد پوش دیار نصف جهان که در کورس و تقابل با پرسپولیس است خواهد بود و این مدل او را نزد هواداران شبیه فیگورهای فرهاد مجیدی که زبانزد خاص و عام است خواهد نمود و این مسأله باید هرچه زودتر با آسیبشناسی شناختی واکاوی و اصلاح شده و به سرمربی تیم بهوسیله هیأت مدیره باشگاه امر به ابلاغ شود تا جلوی آسیب احتمالی بیشتر به تیم گرفته شود و پرسپولیس در بازی فردا برابر استقلال در یکچهارم نهایی جام حذفی محکوم به برد است و نباید از دور مسابقه حذف شود که در غیر این صورت تقابل مجدد سپاهان-استقلال در فینال جام حذفی را شبیه بازی هفته آخر لیگ اعطا خواهد کرد و چهبسا این رؤیارویی برای قهرمانی در لیگ بیستم به بازی آخر گره بخورد و استقلال بازی را به سود سپاهان وادهد که دور از انتظار نیست پس بایستی برای به هم زدن این چیدمان و معماری غلط از پیش طراحیشده باشگاه،کادر فنی و بازیکنان هماهنگ، متحد و منسجم و یکدل این نقشه را نقش بر آب کنند و دل قوی دارند که سحر پیروزی و قهرمانی برای پنجمین سال متوالی مهیا و فراهم است.