مریم سرخوش – خبرنگار: نهادهای نظارتی در ورزش به موضوع قراردادهای فوتبال ورود کرده و تحقیقات از برخی مدیران فوتبالی هم آغازشده است. اتفاقی جامعه فوتبالی سال‌ها چشم‌انتظار آغازش بوده و لحظه‌شماری می‌کرد تا قراردادهای بی‌حساب‌وکتاب بازیکنان و مربیان نه‌چندان مطرح خارجی و داخلی‌ها در ترازوی نظارت قرار بگیرد.
به گزارش پرسپولیس نیوز، قواعد پیچیده و نانوشته فوتبال ایران در عقد قراردادها هیچ زمانی رنگ شفافیت نداشته و چه در زمان انعقاد قرارداد و چه در پایان آن خبری از بده بستان‌های مالی مدیران و شاغلان در فوتبال ایران نیست. رویه سازمان لیگ و باشگاههای فوتبالش خلاف قوانین دنیای فوتبال است که رقم قرارداد و فسخ حتی میزان دستمزد بازیکنان از سوی رسانه‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود اما خلأ آن سال‌هاست که تقویت فساد و تخلفات مالی در باشگاههای ایران را رقم زده است. حالا این امیدواری وجود دارد که در دولت جدید با شعار کارآمدی و مبارزه با فساد و بر اساس شعار وزیر جدید ورزش داده، اتفاق جدیدی از مبارزه با فسادهای اقتصادی فوتبال رقم بخورد.
***
فصل بیستم درحالی به پایان رسید که اطلاعات دقیق و رسمی از رقم قرارداد‌هایش منتشر نشد اما شنیده می‌شود که ۱۶ تیم لیگ برتر ایران برای یک‌سال چیزی حدود 1000 میلیارد تومان حقوق به بازیکنانش پرداخت کردند و جابجایی ستاره‌های فوتبالش هزینه کلانی روی دست باشگاه‌ها گذاشت. حالا از ورود نهادهای نظارتی به موضوع سازمان لیگ، استقلال و پرسپولیس مي‌آيد: «در این باره تماس‌هایی با برخی مدیران و کارشناسان سابق و فعلی فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ گرفته شده و تحقیقاتی درباره قراردادهای منعقدشده در طول یک دهه اخیر در فوتبال ایران آغازشده است. این تحقیقات باهدف مبارزه با فساد در فوتبال و با هماهنگی دستگاه قضایی در موضوع حیف‌ومیل چند صدمیلیاردی حاصل از قراردادهای منعقدشده با اشخاصی حقیقی و حقوقی انجام می‌شود که عموما به جهت اهمال، موجب ضرر و زیان به حقوق عمومی و بیت‌المال شده است. بر همین اساس گفته می‌شود به موازات این تحقیقات، پرونده دیگری نیز در رابطه با چگونگی جذب، عقد قرارداد و پایان کار تعدادی از مربیان و بازیکنان خارجی سنوات گذشته2 باشگاه استقلال و پرسپولیس در حال پیگیری است، موضوعی که به دلیل قصور و اهمال برخی مدیران و بی‌توجهی به شرایط عقد قرارداد و تامین منابع مالی مشکلات جدی برای این 2 باشگاه بزرگ در مجامع بین‌المللی ایجاد کرده و موجبات تضییع مالی صدها میلیارد تومانی را فراهم کرده است.»
خبری که امیدوارمان می‌کند به این‌که احتمالا فصل قراردادهای مخفیانه، بدون سقف مشخص و افسارگسیخته در باشگاههای فوتبالی به‌ویژه دولتی‌ها به پایان برسد و بالاخره یک مرجع قضایی، نظارتی و بازرسی دلیل این پرداخت‌های نجومی در طول فصل را پیگیری کند. البته قراردادهای بی‌قیدوشرط و مبلغ بالای دستمزد بازیکنان و برخی مربیان در فوتبال ایران مدت‌هاست که هیچ ضابطه‌ای ندارد و این وضعیت در باشگاههای دولتی حادتر از خصوصی‌هاست. آن‌هم درحالی‌که شکست حاصل از عقد چنین قراردادهایی سرريز پول از جیب بیت‌المال به جیب بازیکنان، کادر فنی و مدیریتی و سایر عوامل این باشگاه‌هاست و البته سهم واسطه‌ها نیز طبق معمول به قوت خود باقی است.
البته سال گذشته به‌واسطه پرونده عجیب‌وغریب مارک ویلموتس و بدهی کلان باشگاه‌ها به بازیکنان خارجی همچنین باهدف جلوگیری از هدر رفت منابع ارزی، بدون عقد قرارداد جدید با خارجی‌ها اما لیگ برتر را از مسیر پرزرق‌وبرق قراردادهای کلانش خارج نکرد. این تصمیم نه‌تنها نتیجه مطلوبی نداشت که دستمزد بازیکنان و برخی مربیان داخلی را هم به‌صورت سرسام‌آوری افزایش داد و هیچ بازیکن و مربی هم حاضر نشد به دلیل کاهش درآمدهای باشگاه‌ها ناشی از ممنوعیت حضور تماشاگران و حذف بلیت‌فروشی برای مقابله با شیوع ویروس کرونا رقم قراردادش را کاهش داده یا درخواست افزایش مبلغ قراردادش را نداشته باشد.
***
اما چرا پرسپولیس و استقلال؟ و این‌که ریخت‌وپاش‌های دیگر تیم‌های لیگ برتر ازجمله سپاهان و تراکتور حداقل در مقطع کنونی موردتوجه نیست؟ بسیاری معتقدند که هزینه‌کرد سرسام‌آور از سوی باشگاههای خصوصی توجیه‌پذیر است، اما با توجه به این‌که هزینه‌های کلان قراردادها در باشگاههای دولتی از جیب بیت‌المال تامین می‌شود، نظارت و دقت بیشتری را طلب می‌کند. هر چند که به غیر از سرخابی‌ها برخی باشگاههای فوتبال هم تا حدودی تحت نظارت دولتی‌ها اداره می‌شوند و همین تامین شدن بخش عمده‌ای از منابع آن‌ها از بیت‌المال باعث شده تا در نبود نظارت‌ها، بده بستان‌های مالی مدیرانی بدون حساب‌وکتاب رقم بخورد. آن‌هایی که حتی در دوران مدیریتی‌شان هم پاسخگوی افزایش قراردادهای بازیکنان و مربیان نیستند و همین مساله قوت مانور آن‌ها در نقل و انتقالات بدون ضابطه افزایش داده است. به همین دلیل حالا این امیدواری وجود دارد که شفافیت در قراردادها و احضار مدیران قبلی برای تصمیمات و تبعات آنچه برای باشگاههای تحت مدیریت‌شان رقم زده‌اند به نقطه قوت حذف فساد از فوتبال ایران و البته تعهد بیشتر مدیران آتی این باشگاه‌ها بدل شود.
هرچند که طی سال‌های اخیر اتفاقات حیرت‌انگیزی پس از ورود نهادهای نظارتی در عقد قراردادها رخ داده است. از تحویل بار میل‌گرد به ستاره یک باشگاه صنعتی تا تحویل خودرو و ویلا به‌صورت زیرمیزی به بازیکنان و مربیان برای دور زدن قوانینی مثل سقف قرارداد! هنوز یادمان هست که مدیران و مسوولان برخی باشگاههای صنعتی و دولتی چقدر شیک مقابل دوربین‌های برنامه‌های ورزشی صدا و سیما دروغ می‌گفتند و اعلام می‌کردند فلان ستاره ملی‌پوش را با ۳۵۰ میلیون تومان جذب کردیم! ریالی هم به او اضافه پرداخت نکردیم. بله، ریالی اضافه پرداخت نشد اما به‌جایش خانه و زمین و… اهدا شده بود. در مقطعی هم سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال تصمیم گرفتند تمامی مبالغ قراردادها را به‌صورت شفاف منتشر کنند تا دیگر شاهد زیرمیزی نباشیم و همان قرارداد اعلام شده مبنای پرداخت دستمزد قرار بگیرد؛ اگرچه این تصمیم هم بی‌فرجام ماند. در ادامه، با پدیده‌های دیگری در قراردادها مواجه شدیم؛ اهدای خودرو لوکس خارجی گرفته تا قراردادهای کلان و میلیاردی که شنیدن مبلغش دود از سرتان بلند می‌کرد! اما درنهایت آنچه مطرح شد قراردادهای محرمانه بود که دیگر کسی ندادند فلان ستاره و فلان مربی ایرانی یا خارجی چقدر دستمزد می‌گیرد. نتیجه‌اش هم همین شد که قرارداد مارک ویلموتس بلژیکی که مبلغ غرامتش برابر با شکست اقتصادی کل فوتبال ایران است.
تمامی این اتفاقات در فوتبال ما رخ می‌دهد؛ فوتبالی که به تاکید کارشناسان نیاز به تغییر و الگوبرداری از مدل‌های موفق بین‌المللی دارد. به‌طور مثال، اتحادیه فوتبال اروپا سال‌هاست بر شفاف‌سازی مالی باشگاه‌ها و حتی رعایت بازی جوانمردانه مالی تاکید دارد. یوفا به باشگاه‌ها دستور اکید داده که اگر منابع مالی و درآمدی‌تان شفاف نباشد، با محرومیت‌های سنگینی مواجه می‌شوند. چرا ما در فوتبال خودمان نباید به باشگاه‌ها اعلام کنیم اگر قرارداد بازیکنان و مربیان شفاف نباشد و بیش از بودجه مصوب صورت گیرد، با محرومیت و برخورد انضباطی مواجه می‌شوید؟ اگر فقط همین یک قانون را با اتکا به شفافیت‌مالی و قراردادی بتوانیم به‌درستی اجرا کنیم، شاید سالانه صرفه‌جویی‌های چندین میلیارد تومانی در فوتبال صورت بگیرد و شائبه‌های فساد و تبانی نیز کاهش چشمگیری داشته باشد. از سوی دیگر آغاز تحقیق از قراردادهای سازمان لیگ، استقلال و پرسپولیس می‌تواند منجر به شفافیت در قراردادها و اعمال یک قانون قابل‌اجرا در این باره شود تا هر مدیر، بازیکن، مربی و باشگاهی که از آن تخطی کند با برخورد سخت و انضباطی مواجه شود. موضوعی که ابتدایی‌ترین بدیهیات فوتبال جهان است و باید به‌سرعت در فوتبال ایران هم اجرایی شود تا شاهد برچیده شدن تخلفات و شائبه‌های مدیریتی در تبانی با دلالان فوتبال باشیم.
