مهدی وفامنش – خبرنگار: تعجب از عقد قرارداد آنتونی استوکس با تیم جدیدش در اسکاتلند که در شبکه‌های اجتماعی نمود داشت، اتفاق عجیبی بود که دیروز یکشنبه اتفاق افتاد.
دلیل این تعجب معلوم نیست، چون این حداقل اتفاقی بود که باید روی می‌داد و در میان تمام اشتباهات اتفاق افتاده از جانب بخش قراردادی و حقوقی باشگاه پرسپولیس، شاید این قرارداد جدید در ادامه آن‌طور که گفته می‌شود به شانس کوچکی برای پرسپولیس بدل شود.
آنتونی استوکس که شهرت بداخلاقی و بی‌انضباطی وی از شرق تا غرب، شهره عالم است، برای فصل آینده فوتبال به تیم لیوینگستون اسکاتلند پیوست. این انتقال در حالی اتفاق افتاد که این تیم پس از ۴بازی با ۲ امتیاز در انتهای جدول لیگ ۱۲ تیمی اسکاتلند قرار دارد. انتقال او در میانه فصل با استفاده از سهمیه بازیکنان آزاد انجام شد که به‌خوبی نشان می‌دهد او بدون هیچ قید و بندی نسبت به قرارداد با پرسپولیس به لیگ اسکاتلند رفت. بازگشت این ایرلندی ناآرام به اسکاتلند در حالی اتفاق افتاد که وی سابقه بازی در سلتیک و هیبرنین اسکاتلند را دارد. در واقع او اگر کمی اخلاق حرفه‌ای را چاشنی کار خود کرده بود باید در بدترین حالت در مطرح‌ترین تیم‌های آن کشور بازی می‌کرد. لیوینگستون هشتمین تیم این بازیکن ۳۲ ساله از سال ۲۰۱۶ و پس از جدایی از سلتیک است و به نظر نمی‌رسد که در این جا هم بتوان برای او آینده روشنی متصور بود.
از استوکس شکایت شد؟
در حال حاضر این سوال مطرح است که آنتونی استوکس چگونه توانسته است بدون آن‌که تعهدات خود را انجام بدهد، بدون هیچ مانع و مشکلی به فعالیت حرفه‌ای خود بپردازد. با توجه به این‌که معاون حقوقی باشگاه در شرایط پاسخگویی قرار ندارد تا درباره دلایل موجود برای اقدام‌های صورت گرفته و انجام‌نشده توضیح بدهد، قضاوت در این باره آسان نیست، اما این‌قدر می‌دانیم در عرف بین‌المللی، چنین مساله‌ای بی‌پاسخ نمی‌ماند و حداقل برای آن تلاش صورت می‌گیرد. دقیقاً در همین بخش تردیدهایی وجود دارد. با یک جست وجوی ساده در جست وجوگرها متوجه می‌شویم هیچ مطلبی درباره شکایت پرسپولیس از این بازیکن وجود ندارد! احتمال شکایت بدون اطلاع‌رسانی در چنین مورد مهمی تقریباً صفر به نظر می‌رسد. آخرین خبر در این ارتباط روز ۸تیر توسط خبرگزاری مهر منتشر شد. این‌که لایحه تنظیم‌شده و برای ارسال به فیفا منتظر تأیید سرپرست باشگاه است. روز ۱۳ اردیبهشت هم خبری منتشرشده بود مبنی بر این‌که هیات‌مدیره از بخش حقوقی خواسته است با جمع‌آوری مدارک، اقدام به شکایت کند.
این مساله بسیار عجیب است. بازیکن به قرارداد خود عمل‌نکرده است و نامه‌نگاری‌های قبلی او برای دریافت باقی پول قراردادش نیز نشان از متوقع بودن و تلاش برای مستندسازی بعضی موارد دارد. از سوی دیگر باشگاه نامه فسخ قرارداد را خواسته و خسارت خود را مطالبه کرده است. بازیکن هم اعتنایی نکرده و باز به استناد این‌که هیچ خبری منتشر نشد، شکایتی هم صورت نگرفت! خب چرا؟ آیا این یک‌رویه حقوقی است یا این‌که فراموش شد؟
حرف هیچ‌کس را گوش ندادند غیر از دلال‌ها
و اما اجازه بدهید یک مروری روی کل ماجرا داشته باشیم. ابتدا سراغ قرارداد این بازیکن برویم. استوکس در حالی به پرسپولیس آمد که ویژگی‌های اخلاقی وی کاملاً برای همگان در فوتبال ایران معلوم بود. به باشگاه پرسپولیس گفته‌شده بود که با توجه به ساختار ضعیفی که دارند از عهده کنترل بازیکنی برنمی‌آیند که باشگاه‌های اروپایی با ساختار به‌مراتب قوی‌تر خود، از پس او برنیامده‌اند. حتی گفته‌های افراد مورد وثوق حکایت از آن دارد که زنوزی مالک باشگاه تراکتورسازی تبریز، شخصاً با تلفن همراه محمدحسن انصاری‌فرد تماس می‌گیرد و به او می‌گوید؛ فارغ از شکایتی که از این بازیکن کرده‌اند او فردی نیست که از او برای پرسپولیس، خیری حاصل شود. رسانه‌ها هم هشدار می‌دهند، اما برای باشگاه پرسپولیس چه انصاری‌فرد مدیرعامل باشد و چه دیگران، مورد وثوق‌ترین افراد همان واسطه‌ها هستند هرچند که آن‌ها نیز همیشه گلایه‌های خود را دارند. در این مورد نیز چنین است. با این وجود، آن‌ها می‌توانند نظرات تمام رسانه‌ها، خبرنگاران، دلسوزان و کارشناسان را وتو کنند. این است که می‌گوییم این سطح از نفوذ و تأثیرگذاری نمی‌تواند بی‌سبب و بی‌ارتباط حاصل شود.
تمام استدلال باشگاه در آن مقطع این بود که یا این بازیکن سرش را پایین می‌اندازد و فوتبالش را بازی می‌کند یا این‌که سر به هوا خواهد بود که باشگاه با قراردادی که محکم بسته وی را نقره‌داغ کرده و ضرری متوجه باشگاه نمی‌شود. اما به نظر باید گفت: دیدیم که نشد.
به چهارمیخ کشیدن پرسپولیس، با قرارداد شش میخه
با این اوصاف بد نیست از مفاد این قرارداد جادویی که قرار بود مثل قرارداد ویلموتس تاریخی و الگو باشد را یک‌بار دیگر یادآوری کنیم. ارزش کل قرارداد برای نیم فصل، ۲۷۵هزار دلار عنوان‌شده بود. طبق بند مالی ۱۵۰ هزار دلار از این رقم باید هنگام عقد قرارداد تحویل بازیکن می‌شد. همچنین ادعا شد که این قرارداد آفر خاصی ندارد که اتفاقاً در این مورد مایه نگرانی بود. یعنی استوکس با آن توانایی فنی قصد نداشت برای خدماتی که ارایه می‌دهد مبلغ جداگانه‌ای ارائه کند. با فرض صحت ادعا، معنای این کار، آن بود که وی از ابتدا هم قصد نداشت خدماتی به ما ارائه دهد.
در بند دیگری از قرارداد آمده بود که اگر این بازیکن در هر تمرین یا مسابقه، غیبت غیرموجه داشته باشد، به ترتیب ۳ ‌هزار و ۵۰ هزار دلار جریمه می‌شود. همچنین آن‌طور که به ما گفته ‌شده بود، اگر بازیکن برای ۱۰ روز متوالی غیبت غیرموجه انجام می‌داد، باشگاه اجازه فسخ قرارداد و دریافت خسارت و غرامت را پیدا می‌کرد. بندی که به آن‌ هم استناد شد. با توصیفی که آمد این قرارداد شش‌میخه شده است و نه باشگاه که این بازیکن بیچاره است. پس چه می‌شود که از قبلی‌ها تا فعلی‌ها به‌شدت نگران شدند. بعضی عوامل پیشین باشگاه که در زمان عقد قرارداد و بعد از بی‌انضباطی استوکس با اعتمادبه‌نفس بالا صحبت می‌کردند، بعدها با تردید زیاد و ترس سخن گفتند. این کدام خرابکاری احتمالی است که صدایش درنیامده است؟ آیا دلیل تأمل در شکایت از سوی باشگاه این مساله می‌تواند باشد؟ مبادا با قرارداد شش‌میخه‌ای که بسته شد، پرسپولیس به چهارمیخ کشیده شود.
واکاوی در این باره در همان زمان منجر به پاسخ یکی از مدیران پیشین باشگاه شد. او درباره بندی سخن گفت که همه این موارد بالا می‌توانست به‌واسطه آن وتو شود. این‌که در صورت ایجاد اختلال در روند اجرای قرارداد، براثر پیش‌آمد شرایط فورس، امکان فسخ قرارداد و ادعای خسارت وجود دارد. آیا کرونا که همه دنیا درگیر آن شد و عدم سفر به ایران، راهی برای عدم مواجهه با آن نبود جزو شرایط فورس به‌حساب می‌آید؟ آیا در صورت مواجهه با مسایل حقوقی اصلاً از این دیدگاه صحبت خواهد شد؟

همه‌چیز روی دایره برای جلوگیری از تکرار
به نظر می‌رسد برای کسب تجربه و جلوگیری از تکرار مشکلات، اصولاً لازم است که تمام مسایل مربوط به مذاکره، عقد قرارداد، بروز مشکل و اختلاف، طرح دعوا، ارائه لایحه و همه موارد دیگر در چنین مواردی، بررسی شود. این پنهان‌کاری که ما در حوزه فوتبال شاهدش هستیم را می‌توان تا حد خیانت به فوتبال و سنگ‌اندازی در مسیر اصلاح شرایط فوتبال تفسیر و تحلیل کرد. توجه داشته باشید در این مقوله، ما فقط درباره پرسپولیس حرف نمی‌زنیم. این پنهان‌کاری علیه کشور و منافع فوتبال و به نفع سوداگران، مانع می‌شود مدیران در آینده با چشم‌های بازتر وارد کارزار شوند. نمونه‌اش را از ویلموتس فدراسیون گرفته تا همه باشگاه‌ها می‌توان جست وجو کرد.
اگر باور ندارید سری به دانشگاه جنگ یا دانشکده‌های آموزش افسری بزنید. در آنجا فقط عملیات موفق را آموزش نمی‌دهند. درباره عملیات‌های منجر به شکست در تمام کشورها و دوران‌ها هم‌صحبت می‌شود. برای درس گرفتن و جلوگیری از تکرار آن در زمان و مکانی دیگر.
بهانه‌های عجیب استوکس
حالا نگاهی هم به روندی که بین استوکس و پرسپولیس طی شد داشته باشیم. آخرین همراهی این ایرلندی با پرسپولیس به ۲۹ بهمن سال گذشته و بازی با شارجه در امارات برمی‌گردد.
در بازگشت تیم به تهران استوکس از یحیی خواستار مرخصی یک‌روزه شد. همان زمان گفتیم اگر استوکس با تیم نیاید بعید است که دوباره او را ببینیم و همین هم شد. باشگاه برای او بلیت برگشت را به تاریخ یکم اسفند گرفته بود ولی خبری از استوکس نشد. حاصل روزهای حضور ۲ مقام باشگاه در امارات و هزینه اقامت هتل و قراردادی که می‌گفتند مو لای درز آن نمی‌رود به مجموع ۹۰ دقیقه بازی این بازیکن برای پرسپولیس هم نینجامید. پرسپولیس پس از آن، قبل از تعطیلی لیگ به دلیل پاندمی کرونا، در ۲ بازی برابر سپاهان و شهر خودرو به میدان رفت که این بازیکن در آن حضور نداشت که خود به‌تنهایی جریمه‌ای ۱۰۰هزار دلاری را به همراه داشت. البته این بازیکن شیوع کرونا در ایران و خطر جانی در صورت سفر را بهانه قرارداد و آن را با توجه به شنیده‌ها مصداق شرایط فورس قرار داده بود. درحالی‌که عدم سفر به ایران با توجه به همه‌گیری بیماری در ایران، راهی برای عدم مواجهه با آن و روبرو نشدن با خطر جانی نبود.
همچنین خوانده‌ایم که این بازیکن در مرحله بعد، فقدان پرواز را دلیل غیبت دانسته است درحالی‌که غیبت غیرموجه او به قبل از اعلام شیوع کرونا و همچنین اختلال در پروازها برمی‌گشت.
با تمام این اوصاف اعلام فسخ قرارداد با این بازیکن تا خردادماه امسال و چند روز بعد از شروع تمرینات عقب می‌افتد. تیم حقوقی باشگاه دلیل این مساله را اطمینان از حصول شرایط فسخ یک‌طرفه به دلیل غیبت غیرموجه اعلام کرد.
در تاریخ دهم خرداد، مهدی خواجوند، مدیر امور حقوقی باشگاه پرسپولیس درباره وضعیت آنتونی استوکس گفته بود: «پیرو نامه‌نگاری‌های قبلی و با توجه به فعال شدن بندهای فسخ قرارداد به دلیل غیبت غیرموجه بازیکن از حضور در بازی‌ها و تمرینات نامه فسخ قرارداد و پرداخت غرامت به باشگاه، برای وکیل استوکس ارسال شد.
پس از بررسی‌هایی که انجام شد و در پی نامه‌نگاری‌هایی که قبل از این انجام داده بودیم، امروز شنبه نامه فسخ قرارداد آنتونی استوکس و درخواست غرامت از وی برای وکیل و مدیر برنامه‌های این بازیکن ارسال شد.
بند فسخ قرارداد با توجه به غیبت غیرموجه این بازیکن، فعال شد. در این مدت نامه‌نگاری‌ها و اقدام‌های حقوقی مختلفی داشتیم. وی از قبل تعطیلات از حضور دربازی‌ها، تمرینات و ایران امتناع کرده بود. بر این اساس طبق مفاد قرارداد اقدام شد و نامه فسخ و پرداخت غرامت به باشگاه، برای وکیل وی ارسال گردید.»

استوکس برای قرارداد جدید از پرسپولیس مجوز داشت
با این وجود پس از آن دیگر خبری شنیده نشد مبنی بر این‌که باشگاه پرسپولیس از این بازیکن شکایت کرده باشد یا اینکه به فیفا نامه زده باشند جلوی فعالیت‌های او تا روشن شدن موضوع گرفته شود. استوکس با نامه فسخ باشگاه می‌توانست با هر باشگاهی وارد مذاکره شود. مجوزی قانونی برای این‌که هیچ مانع و اخلالی در روند کار وی ایجاد نشود. البته جالب است که در جشن قهرمانی نام او خوانده می‌شود. دلیلش این بود که سازمان لیگ گفت: باشگاه پرسپولیس خروج بیرانوند از لیست خود را اعلام کرده بود که برای پیوستنش به باشگاه بلژیکی لازم بود اما فرآیند اداری خروج نام او از فهرست پرسپولیس در ایران انجام نشد که می‌تواند سهوی باشد یا دلایل حقوقی داشته باشد.
پرسپولیس قاعدتاً اگر پولش را هم می‌خواست باید تا امروز پرونده‌ای را در مراجع بین‌المللی باز می‌کرد و اگر این کار در ایران انجام‌شده باشد که در این باره هم خبری منتشر نشد به نظر کفایت نخواهد کرد.
باشگاه طبعاً در روزهای آینده با درخواست ITC روبرو می‌شود ولی عدم صدور آن نیز مشکلی را حل نمی‌کند چون فیفا راسا مجوز بازی او را صادر خواهد کرد تا باشگاه بعداً در فیفا پیگیر ادعای خود شود. بعضی هم می‌گویند شاید باشگاه منتظر همین اتفاق بوده است تا پس از آن اقدام حقوقی خود را آغاز کند.